माथिल्लो तमोर आयोजना सञ्चालनका क्रममा सर्वपक्षिय भेलाबाट ७ बुँदे सहमति,सरोकार समिति बन्ने

खगेन्द्र अधिकारी
ताप्लेजुङ,फागुन २६ । स्वदेशी निजी क्षेत्रबाट निर्माण हुन लागेको नेपालकै सबैभन्दा ठूलो २८५ मेगावाट क्षमताको माथिल्लो तमोर आयोजना सञ्चालनका सन्दर्भमा सर्वपक्षिय भेलाबाट ७ बुँदे सहमति बनेको छ ।

आयोजनाको मुख्य प्रभाव क्षेत्र मानिएको फक्ताङलुङ गाउँपालिकाको समन्वयमा भएको सर्वदलिय र सर्वपक्षिय छलफलले ७ बुँदे सहमति जुटाएको गाउँपालिका अध्यक्ष राजन लिम्बू(मुक्ति)ले जानकारी दिनुभयो । फक्ताङलुङ गाउँपालिका र फुङलिङ नगरपालिकाको वडा नं १० का जनप्रतिनिधि सहित स्थानीय राजनीतिक दल र सरोकारवालको छलफलले चैत २ गते फक्ताङलुङ गाउँपालिका वडा नं ३ लिङखिममा आयोजना सरोकार समिति गठन गर्ने निर्णग गरेको छ ।

पालिका अध्यक्ष लिम्बूद्धारा जारी विज्ञप्ति अनुसार आयोजना प्रभावित क्षेत्रका खानेपानी मुहानको संरक्षणको दायित्व जलविद्युत आयोजनालाई दिईएको छ । खानेपानीको मुहान संरक्षण गर्नुपर्ने अवस्थामा सामाजिक उत्तरदायित्वको रकम बाहेकबाट जलबिद्युत आयोजनाले दायित्व लिने छ । चैत र बैशाख महिनामा खानेपानीको मुहान मापन गरी सम्वन्धित वडा कार्यालय र गाउँपालिकामा प्रतिबेदन दिइने छ भने अनाबृष्टि बाहेक पानीको मात्रा कम भई खानेपानी तथा सिँचाईमा समस्या आए आयोजनाकोतर्फबाट खानेपानी र सिचाँईको व्यवस्थापनको जिम्मेवारी लिने सहमति बनेको छ ।

आयोजनाका लागि निर्माण हुने ८ हजार ३ सय ७० मिटर लामो सुरुङमार्ग निर्माणका क्रममा आयोजनाले टिबिएम मेसिन प्रयोग गर्ने तथा ब्लास्टिङ गर्नुपर्ने क्षेत्रका अधिकाँस घर तथा जग्गाहरु आयोजनाबाट खरिद भईसकेको बस्तिमा क्षति कम हुने सम्भावना औंल्याउँदै भूकम्पबाट यसअघि चर्किएका बाहेक ब्लास्टिङको प्रभावका कारण घरहरु चर्किएमा वा क्षति भएमा त्यसको क्षतिपूर्ति आयोजनाले व्यहोर्ने सहमति बनेको छ ।

सहमति अनुसार स्थानीय जनताको जीवनस्तर उकास्न आयोजनाको आवश्यकता अनुसार योग्यता,सीप,क्षमता र दक्षताका आधारमा आयोजनाको नीति,नियम र मापदण्ड तथा स्थानीय सरकार र सम्वन्धित वडाको सिफारिसका आधारमा रोजगारी प्रदान गर्ने गरिने छ । यस्तै स्थानीयहरुले उत्पादन गरेको कृषिजन्य उत्पादनलाई बिशेष प्राथमिकता दिने तथा स्थानीय उत्पादनले भरथेग गर्न सक्ने अवस्थासम्म आयोजनाका लागि स्थानीय उत्पादननै प्रयोग गर्ने सहमति बनेको छ । आयोजनाको प्रभाव क्षेत्रमा रहेका धार्मिक तथा साँस्कृतिक संरचनाको संरक्षण गरेर मात्र आयोजनाको काम अघि बढाइने सहमति समेत भएको छ ।

चैत २ गते गठन हुने सरोकार समितिले गर्ने निर्णयहरु कार्यान्वयनमा आयोजना प्रतिबद्ध रहने र सो अनुसार आयोजनाले सरकारबाट आयोजना सम्पन्न गर्न प्राप्त मिति अनुसार २०८५ साल जेठ १९ गते भित्र आयोजना पूरा गर्न आयोजनाका सम्पूर्ण संरचना तथा कार्यहरुमा सबैले सहयोग गर्ने सहमति बनेको पालिका अध्यक्ष लिम्बूले जानकारी दिनुभयो । २८५ मेगावाट क्षमताको माथिल्लो तमोर जलविद्युत् आयोजनाले सामुदायिक उत्तरदायित्व कार्यक्रमका लागि ३२ करोड रुपैयाँ खर्च हुने छ ।

तमोर इनर्जी प्रालि मुख्य प्रवद्र्धक रहेको आयोजना ताप्लेजुङ भएर बग्ने तमोर नदीको पानी उपयोग गरेर बनाइने छ । यो आयोजना ‘अर्ध जलाशययुक्त’हुने प्रवद्र्धक तमोर इनर्जी प्रालिका अध्यक्ष पुष्पज्योति ढुङ्गानाले जानकारी दिनुभयो । उहाँले सामुदायिक उत्तरदायित्व कार्यक्रमको आधा हिस्सा शिक्षा क्षेत्रमा खर्च गर्नेगरी प्रस्ताव पनि गरिसक्नु भएको छ । ढुङ्गानाका अनुसार सो आयोजनाका लागि कूल ५५ अर्ब १५ करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको छ ।

आयोजनाका लागि बैंक तथा वित्तीय संस्थाको ऋण लगानी ७० प्रतिशत र स्वपूँजी ३० प्रतिशत रहने छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुमार्फत ३८ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ र स्वपूँजीमार्फत् १६ अर्ब ५५ करोड लगानी जुटाउने तयारी गरिएको छ । उक्त आयोजनाको वित्तीय व्यवस्थापन अन्तर्गत कर्जा सुविधा व्यवस्थापनको अगुवाई एभरेष्ट बैंकले गर्ने भएको छ ।

कृषि विकास बैंक र हाइड्रोइलेक्ट्रिसिटी इन्भेष्टमेन्ट एण्ड डेभलपमेन्ट कम्पनी लिमिटेड(एचआइडिसिएल)को सहायक भूमिका रहने भएको छ । राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक, प्रभु बैंक, नेपाल एसबिआई बैंक र गरिमा बैंक समेत लगानी साझेदार वित्तीय संस्था रहने छन् । आयोजना निर्माणको क्रममा २० प्रतिशत शेयर सर्वसाधारणका लागि निष्कासन गरिने भएको छ ।

आयोजनाको विद्युत गृह (पावर हाउस) भूमिगत हुनेछ । आयोजना संयोजक सम्झना क्षेत्रीले सुरुङमार्ग सहितका संरचना निर्माणमा वातावरणमैत्री हुनगरी नेपालमै पहिलोपटक टिबिएम मेसिनको प्रयोग गर्न लागिएको जानकारी दिनुभयो ।