स्वास्थ्य क्षेत्रमा सकारात्मक सन्देश,ताप्लेजुङमा मातृ तथा नवजात शिशुको मृत्यु दरमा हुन थाल्यो कमी

खगेन्द्र अधिकारी
ताप्लेजुङ,साउन २८ । स्वास्थ्य क्षेत्रमा सकारात्मक सन्देश दिनेगरी ताप्लेजुङमा मातृ तथा नवजात शिशुको मृत्यु दरमा कमी हुन थालेको छ ।

स्वास्थ्य कार्यालय ताप्लेजुङका सूचना अधिकारी तथा ल्याव टेक्निसियन निरीक्षक उदयनारायण दुलालका अनुसार आर्थिक बर्ष २०८०।८१ मा मातृ मृत्युको संख्या शुन्य रहयो । यस्तै ८ जना नवजात शिशुको मृत्यु भएको छ । सो मध्ये ६ जना स्वास्थ्य संस्था बाहिर र २ जनाको स्वास्थ्य संस्थामै मृत्यु भएको छ । आर्थिक बर्ष २०७९।८० मा भने गर्भावस्थामा १ र प्रसुति अवस्थामा तीन गरी ४ जना आमाले ज्यान गुमाएका थिए । उतिबेला ४ जनाको ज्यान स्वास्थ्य संस्था बाहिर गएको थियो । यस्तै सो आवमा ११ जना नवजात शिशुले ज्यान गुमाएका थिए । ति मध्ये १० जना नवजात शिशुको मृत्यु स्वास्थ्य संस्था बाहिर र एकजनाको मृत्यु स्वास्थ्य संस्थामा भएको थियो ।

नियमित गर्भजाँचको अभाव,शारिरिक असुरक्षा,अन्तिम समयमा स्वास्थ्य संस्थामा आउने बानी र स्वास्थ्यकर्मीको नियमित परार्मशको अभावलाई मातृ तथा नवजात शिशुको मृत्यु हुने कारणको रुपमा औंल्याउने गरिएको छ । ताप्लेजुङ जिल्ला अस्पतालका नर्सिङ निरीक्षक बिजया राईले यसलाई मानवीय जीवनको ठूलै हेलचेक्र्याँईको रुपमा लिनु भएको छ । गर्भरहेदेखि बच्चा नजमिञ्जेल सम्मको अवधिमा स्वास्थ्य परीक्षण र स्वास्थ्यकर्मीको नियमित सल्लाह स्वीकार गर्ने हो भने आमा र बच्चा दुवैको जीवन जोखिम टर्ने स्वास्थ्यकर्मीहरुको सुझाव रहेको छ ।

राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार मातृ मृत्युदर प्रतिएक लाख जीवित जन्ममा १ सय ५१ जना रहेको छ । यो पनि उच्च मृत्युदर नै मानिन्छ । नेपालले दिगो विकासको लक्ष्य भेट्न मातृ मृत्युदर प्रतिएक लाख जीवित जन्ममा ७० भन्दा कम गर्नुपर्ने हुन्छ । जन्मिएपछिको २८ दिनसम्मको शिशुको अवस्थालाई नवजात अवस्था मानिन्छ । दिगो विकास लक्ष्य अनुरुप सन् २०३० सम्ममा नवजात मृत्युदर प्रतिहजार जीवित जन्ममा १२ वा सोभन्दा कम र सन् २०३५ मा १० भन्दा कममा ल्याउने सरकारले प्रतिबद्धता जनाएको छ ।

मातृ तथा नवजात शिशुको मृत्यु दरमा क्रमशः कमी आएपनि मातृ मृत्यु दरको तुलनामा नवजात शिशुको मृत्यु दरमा भने अपेक्षाकृत सुधार आउन नसकेको देखिएको छ । गर्भवस्था र सुत्केरी हुने बेलामा देखिने जटिलता र चुनौती तथा नवजात शिशुमा देखिने समस्यालाई नै समाधान गर्ने हो भने मातृ तथा नवजात शिशुको मृत्यु दरमा धेरै कमी आउने चिकित्सक तथा स्वास्थ्यकर्मीहरुले बताउने गरेका छन् ।