नगदेवाली अलैंचीको दुःख ः मूल्य छ,उत्पादन हुदैन,उत्पादन हुन्छ,मूल्य हुदैन

खगेन्द्र अधिकारी
ताप्लेजुङ,असोज २१ । ताप्लेजुङको फक्ताङ्लुङ गाउँपालिका वडा नं १ सावादिनका मोहन केसी यसपटक अलैंची टिप्न बगान छिर्नु भएन । अक्सर बसोबास तराईतिर गर्ने उहाँ अलैंची टिप्न भनेर गाउँतर्फ जानुभयो । बगानमा बुट्यान हेरे,टिपौं नै लागेन ।‘सबै बगानभर चहार्दा पनि १०–१५ किलो नाघ्ने देखिन,बगानको रेखदेख गर्ने भाईलाई नै लौ टिपेर खाओ है भनेर हिंडे’केसीले भन्नुभयो । फक्ताङ्लुङ वडा नं ३ लिङखिमका मानबहादुर लिम्बूले आफ्नो बगानमा यसपटक अलैंचीको उत्पादन गतसालको तुलनामा ६० प्रतिशतले घटेको बताउनुभयो ।‘औल तिरको त सबै गयो नै,लेकमा समेत त्यति फलेन,तर औल भन्दा लेकमा अलि–अलि चाँहि छ’मानबहादुरले भन्नुभयो । उल्लेखित दुई अलैंची किसानका प्रतिनिधिमूलक कुरा सुन्ने हो भने यसपटक नगदेवाली अलैंचीको उत्पादन साविक भन्दा घटेको संकेत गर्छ ।

किसान मात्र होईन,यसपटक व्यवसायीले पनि अलैंचीको उत्पादन घटेको अनुमान लगाएका छन् । अलैंची व्यवसायी संघ ताप्लेजुङका अध्यक्ष समेत रहनु भएका भद्रवीर रेग्मीले गतसाल यो बेला सम्ममा मोटै परिमाणमा अलैंचीको खरिद गरिसक्नु भएको थियो ।‘पोहोर त यो बेला निकै पो झापा पठाई सकेका थियौं त !’ व्यवसायीको साझा भनाई राख्दै उहाँले भन्नुभयो । यहाँका व्यवसायीले किसानबाट खरिद गरेको अलैंची झापाका व्यवसायीलाई बेच्ने गरेका छन् । झापाका व्यवसायीले अलैंची उत्पादन हुने जिल्लाका व्यवसायीबाट खरिद गरेको अलैंची भारत सहित तेस्रो बजारमा बिक्री गर्छन् । अलैंची व्यवसायी संघ ताप्लेजुङका पूर्व अध्यक्ष बालमणि बरालले उत्पादननै कम भएर बजारमा समेत अलैंचीको मात्रा कमैमात्र आएको हुन सक्ने अनुमान लगाउनुभयो । भन्नुभयो‘किसानसंग नै यसपटक कम छ,त्यहिँ आधारमा मात्र बजारमा आउने भएकोले व्यवसायीसंग समेत कमैमात्र अलैंची आएको छ’ । लिङखिमका अलैंची किसान मानबहादुरले खडेरी,असिना सहितका समस्याका कारण अलैंचीको उत्पादन यसपटक मोटो परिमाणले घटेको बताउनुभयो । गतसाल भन्दा दोब्बर बढी मूल्य रहेको अलैंचीको मूल्यमा सामान्यतया उतारचढाव भने आइरहन्छ ।

अलैंची व्यवसायी संघका अनुसार आइतवार ताप्लेजुङमा अलैंचीप्रतिमन(४० किलोग्रामको)५८ हजार रुपैयाँका दरले कारोवार भएको छ ।‘यो साता भने मूल्यमा खासै ठूलो उतारचढाव आएन’अलैंची व्यवसायी संघका जिल्ला अध्यक्ष रेग्मीले भन्नुभयो । नेपालमै सबैभन्दा बढी अलैंची ताप्लेजुङमा उत्पादन हुने तथ्याङ्क रहेको छ ।‘उत्पादन अघिल्लो बर्षको र भाउ यसबर्षको जस्तो हुने हो भने अनि चाँहि आर्थिक गतिविधि गज्जवै हुन्थ्यो’त्यो अवस्थाको कल्पना गर्दै रेग्मीले भन्नुभयो । अलैंची व्यवसायी संघका अनुसार अघिल्लो बर्ष यो अवधिमा अलैंचीको मूल्य प्रतिमन २६ हजार रुपैयाँ हारहारी रहेको थियो । करिव ८ बर्ष पछि नयाँ उत्पादनमै राम्रो मूल्य(प्रमिन ५८ देखि ६० हजार रुपैयाँ)पाएका किसान यसपटक उत्पादनबाट भने ठगिएका छन् ।‘मूल्य हुँदा उत्पादन छैन,उत्पादन हुँदा मूल्य हुदैन’अलैंची किसान केसीले भन्नुभयो । अलैंची व्यवसायी बरालले यो नियतिले किसान र व्यवसायी दुबै मारमा पर्ने दुखेसो गर्नुभयो । मूल्य अनुसारनै व्यवसायीले घाटानाफा भित्र खेल्न पाउने व्यवसायीको भनाई रहेको छ ।